علت پیش‌بینی‌های غلط در برنامه‌ریزی‌های آینده درباره میزان ذخایر سنگ آهن کشور از سوی مسوولان و حتی کارشناسان در واقع همان ارقام مبنای تولید در زنجیره فولاد است که امروز اعلام می گردد.
برای ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن فولاد پیش‌بینی شده است، به اعتقاد کارشناسان برای این حجم تولید فولاد ذخایر سنگ‌آهن کشور فقط پاسخ‌گوی ۱۴ سال آینده خواهد بود، همچنین برای تولید قطعی حدود ۴۵ میلیون تن فولاد، ذخایر سنگ‌آهن بین ۱۷ تا ۱۹ سال دوام می آورد.
در هر صورت، این مدت زمان کوتاه است و باید به طور جدی به دنبال اکتشافات جدید و جذب سرمایه‌گذاری برای اکتشاف و استخراج معادن جدید سنگ آهن باشیم تا وابستگی‌مان را همچون حال‌حاضر به واردات سنگ آهن قطع کنیم. این اعداد و ارقام که حاصل تقسیم کل ذخایر بر میزان مصرف سالیانه سنگ‌آهن و اشتباه است، با توجه به مدل‌های تحلیلی مختلف، متفاوت است و از ۱۰ سال تا حتی ۲۵ سال به عنوان عمر باقی‌مانده ذخایر سنگ‌آهن کشور مطرح می‌شود.
واقعیت این است که ساده‌سازی محاسبات، درست نیست و مطرح شدن ارقامی همچون ۴.۸ میلیارد تن ذخیره احتمالی و ۲.۹ میلیارد تن ذخیره قطعی برای سنگ‌آهن، کارشناسی نیست.
در تعیین میزان ذخایر قابل استحصال برای تولید، باید به مولفه‌های دیگری غیر از مسائل فنی هم توجه کرد، به‌طور مثال بخش عمده‌ای از برداشت و استخراج معادن به عنوان باطله در سر معادن جدا می‌شود. اینکه تا چه عیاری را به عنوان باطله، اطلاق و جداسازی کرده و چه درصدی از سنگ را به عنوان کانی شناسایی کنیم و در فرآوری از آن بهره‌گیری کنیم، به دو مولفه فناوری و قیمت محصولات بالادستی وابسته است. طبیعی است اگر قیمت‌ها به‌طور نسبی تغییر کرده یا به سمت واقعی شدن قیمت‌ها برویم، آن‌گاه بسیاری از ذخایر، قابلیت استخراج پیدا می‌کنند و در این صورت، پیش‌بینی ما از عمر معادن سنگ‌آهن و ذخایر موجود تغییر خواهد کرد.
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران، به باطله‌های معدنی اشاره کرد که بر اساس فناوری‌های قدیمی به عنوان باطله محسوب می‌شدند، اما امروز می‌توان از آنها بهره‌برداری کرد.وی همچنین به معادن «هماتیتی» اشاره کرد که اکنون در زنجیره تولید سیمان قرار دارند و هنوز وارد زنجیره تولید فولاد نشده‌اند که در این صورت، محاسبات را تغییر خواهند داد.
ذخایر عمیق اشاره کرد که اکنون با توجه به نسبت باطله‌برداری بالا یا استخراج زیرزمینی به‌صرفه نیست، اما در آینده با توسعه فناوری‌های نوین صرفه اقتصادی پیدا خواهد کرد. وی در عین حال، به ذخایر کم‌عیاری اشاره کرد که با قیمت‌های مشخص شده از گذشته جزو ذخایر محسوب نمی‌شدند، اما در صورت اصلاح قیمت‌ها به موجودی سنگ‌آهن کشور اضافه خواهند شد. آنچه امروز در حال برداشت آن هستیم، مربوط به اکتشافات سال‌های گذشته است و موظفیم اکتشافات را به‌طور جدی دنبال کرده و برای ارتقای کمی و کیفی آن تلاش کنیم. اکنون متوسط عمق اکتشافات معدنی در کشور ۲۰ متر است، درحالی که متوسط جهانی این رقم ۱۵۰ متر و در کشورهای پیشرو تا بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ متر است.
توسعه اکتشافات عمیق می‌تواند اشتغال‌زا و متضمن توسعه همگون کشور باشد. در راستای اجرای برنامه های توسعه ای ایمیدرو و واحدهای تابعه در حوزه اکتشاف، ۹۷۷ میلیون تن ذخیره سنگ آهن در ۶ سال گذشته در کشور شناسایی شده است.
آمار فوق نشان می دهد سهم ذخیره جدید از کل ذخایر، معادل ۳۳ درصد است. نتیجه کشف ذخایر ناشی از فعالیت اکتشافی در ۶ سال گذشته نشان می دهد، کل ذخایر سنگ آهن حال حاضر به ۲ میلیارد و ۷۳۶ میلیون تن می‌رسد.
پیش‌بینی می‌شود با ادامه برنامه های توسعه ای و راهبری ایمیدرو در بخش اکتشاف، میزان ذخایر شناسایی شده سنگ‌آهن تا سال ۱۴۲۰، به میزان ۲ میلیارد تن دیگر افزایش یابد. اکتشاف پهنه‌ها در فازهای شناسایی و پی‌جویی در ۳۰ استان شامل ۱۰۷ پهنه بیش از ۶۶۰ هزار کیلومترمربع گستره کشور در راستای اهداف کلان وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال اجرا است که ۸۰ درصد آن تکمیل شده است.