فولادسازی ایران در شرایطی باید فعالیت خود را ادامه دهد که با رقیب قدرتمندی به نام کشور چین و فولادسازان آن مواجه است. چین قسمت اعظم فولاد جهان را تولید می‌کند، به‌طوری‌که فولادسازان کشور امریکا را که به‌طور سنتی در این بازار دست بالا را داشتند، به زانو درآورده است.
آینده نگر فولاد یکی از استراتژیک‌ترین صنایع در جهان محسوب می‌شود که با گردش چرخ‌های آن بسیاری از صنایع دیگر همچون خودروسازی، صنایع فلزی، مسکن، پروژه‌های عمرانی و غیره نیز به حرکت درخواهند آمد. ایران در سال‌های گذشته گرچه در این صنعت رشد بسیاری را تجربه کرده است ولی بحران آب و خشک‌سالی، جانمایی نادرست بسیاری از واحدهای فولادسازی، نامتوازن‌بودن چرخه کامل این صنعت در کشور، عدم جذب سرمایه مناسب خارجی برای کامل‌کردن چرخه و مشکلات ریز و درشت دیگر، توسعه و رشد صنعت فولاد در کشور را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.
امروزه یکی از اساسی‌ترین پایه‌های اقتصادی کشورهای جهان را صنایع آهن و فولاد تشکیل می‌دهند، به‌طوری که تولید و مصرف فولاد یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی کشورها به شمار می‌آید. افزایش مصرف فولاد، افزایش تولید و رقابتی‌شدن بازار را به همراه داشته و تولیدکنندگان را بر آن داشت تا با افزایش بهره‌وری و به‌کارگیری امکانات موجود، سهم بیشتری از بازار جهانی را به خود اختصاص دهند. فولادسازی در ایران یکی از صنایع استراتژیک کشور به شمار می‌رود که سرمایه‌گذاری بسیاری زیادی را می‌طلبد و مقامات هر استان بسیار علاقه‌مند هستند که با احداث یک کارخانه فولاد در حوزه استحفاظی خود، این نماد توسعه صنعتی را داشته باشند و در مسیر صنعتی‌شدن پیش بروند. همین رقابت شدید، باعث شده است که مطالعات اصولی برای تاسیس کارخانه‌های فولادسازی به‌خوبی انجام نشود و سرمایه بسیاری به این ترتیب، هدر رود. رسیدن به چشم‌انداز ناممکن است.
ایران در سال 1395، با تولید 18.5 و 17.3 میلیون تن فولاد خام و آهن اسفنجی به‌ترتیب در رتبه چهاردهم و دوم تولیدکنندگان جهانی این دو محصول قرار گرفت. درحالی‌که ظرفیت واحدهای فولادسازی و آهن‌سازی کشور در سال گذشته به ترتیب 29.8 و 24.5 میلیون تن گزارش شده است. بر اساس طرح جامع فولاد کشور ایران باید در سال 1404 که سال چشم‌انداز بیست‌ساله است، به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد دست یابد. برای رسیدن به این هدف، ظرفیت استخراج معادن سنگ آهن و واحدهای کنسانتره‌سازی، گندله‌سازی و احیای مستقیم کشور باید تا سال 1404 به ترتیب به 168 ، 86 ، 80 و 52 میلیون تن در سال برسد. اما بر اساس مجوزهای صادرشده از وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین روند پروژه‌های در دست اجرا و بروز کاستی‌های چشم‌گیر در این بخش‌ها، رسیدن به این چشم‌انداز ناممکن خواهد بود.
ایران با داشتن بیش از 3.1 میلیارد تن ذخایر قطعی و بیش از 4.6 میلیارد تن ذخایر زمین‌شناسی سنگ آهن، با 2.1 و 11 میلیارد تن ذخایر قطعی و زمین‌شناسی زغال‌سنگ و همچنین به‌عنوان رتبه دوم جهان در ذخایر گاز طبیعی، مزایای نسبی چشم‌گیری در صنعت آهن و فولاد دارد. از طرف دیگر، سابقه پنجاه‌ساله این صنعت در کشور، وجود نیروهای متخصص بومی در صنعت تولید فولاد، مصرف روزافزون این محصول در کشور و همچنین وجود بازار داخلی و منطقه‌ای مناسب، فرصت خوبی را برای پیشرفت در این عرصه فراهم کرده است.
با این حال، براساس آمار سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، ظرفیت تولید فولاد خام ایران در سال‌های گذشته بالغ بر 29 میلیون تن بوده است که نشان‌دهنده ضریب بهره‌وری 62 درصدی واحدهای فولادسازی کشور است. سهم تولیدکننده‌های دولتی و خصوصی در تملک واحدهای فولادسازی به ترتیب 78 و 22 درصد است.
براساس ظرفیت‌های نصب‌شده کنونی (تا پایان سال 1395)، می‌توان دریافت صنعت فولاد در حلقه گندله‌سازی و کنسانتره‌سازی به‌ترتیب با 5.7 میلیون تن کمبود ظرفیت و 3.7 میلیون تن مازاد ظرفیت مواجه است. از این رو، لزوم توسعه واحدهای گندله‌سازی کاملا مشخص بوده است. در بهار 1396، واحد گندله‌سازی سنگان در استان خراسان رضوی با ظرفیت پنج میلیون تن وارد مرحله تست گرم شد. بر اساس پیش‌بینی‌ها، از سال آینده و با راه‌اندازی چند واحد گندله‌سازی در کشور، حلقه کنسانتره‌سازی به عنوان گلوگاه زنجیره تولید فولاد ظرفیت‌های خود را در کشور نشان خواهد داد.ایفنا