پس از آشکار شدن نرخ پایه عرضه محصولات فولاد مبارکه در سال جدید ۹۸ و بر اساس مکانیزم جدید؛ کاهش کیلویی ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ تومانی نرخ پایه انواع محصولات این شرکت نسبت به آخرین عرضه صورت گرفته در سال گذشته؛ فعالان این حوزه را با اما و اگرهای زیادی مواجه نموده است .
گروهی معتقد هستند که با توجه به سقف باز رقابتی در بورس کالا، این کاهش نرخ پایه با رقابتی که توسط خریداران صورت خواهد گرفت، تا حد زیادی جبران شده و لذا اهمیت چندانی ندارد .
در نگاه اول شاید این منطق درست باشد اما تامل در خصوص یک موضوع ضروری و در بلند مدت تاثیرگذار بنظر میرسد.
در نیمه دوم سال گذشته، روند کار عرضه و تقاضای انواع ورق در بورس کالا بدین صورت بود که با هر بار عرضه در بورس کالا و انجام معاملات رقابتی؛ نرخ پایه جدید به جهت رقابتی شدن تقریبا تمامی معاملات این کالا در بورس؛ تقریبا همیشه ضریبی افزایشی و متاثر از نرخ رقابتی معاملات قبلی بود.
به بیان دیگر اگر نرخ پایه HB در یک زمان مشخص x تومان تعیین میکردید؛ در بازه زمانی بعدی و در عرضه مجدد رقم پایه x+y تعیین میشد و به همین منوال در عرضه های بعدی x+y+z و ... به روند صعودی خودش ادامه میداد، بطوریکه کار به جایی رسید که تقریبا سبد کالایی فولاد مبارکه از چرخه مصرف برخی از حوزه های تولید میانی مثل حوزه تولید قوطی و پروفیل تا حجم زیادی کاسته شده و جای آن را ورق شرکتهایی مثل گیلان و اهواز با قیمتهایی منطقی تر اما با دورریز بیشتر گرفت .
در مکانیزم کشف نرخ پایه جدید انواع محصولات ورق، به ویژه محصولات فولاد مبارکه، بنظر میرسد که این نقطه ضعف تا حد زیادی برطرف شده باشد، بدین صورت که درست است که به احتمال زیاد به عنوان مثال عملی؛ فردا علیرغم اعلام کاهش قابل توجه نرخ پایه بر اساس مکانیزم جدید؛ مجددا رقابت خریداران موجب جبران شدن قسمت عمده این کاهش نرخ پایه میگردد
نکته قابل تامل توجه به این موضوع است که بر خلاف مکانیزم کشف قبلی، اگر چه رقابت فردا در بورس کالا برای تصاحب عرضه ها محرز و قطعی است اما نکته قابل توجه ای که وجود دارد، بطور مثال اگر رقابت y تومان باشد، علیرغم اینکه قیمت تمام شده x+y برای خریدار تمام خواهد شد؛ اما عرضه بعدی تولیدکننده مواد اولیه در بورس کالا بر فرض اینکه قیمتهای جهانی و شمش بورس کالا ثابت مانده باشد؛ مجددا همان x تومان خواهد بود نه بیشتر ... ! و این بدان معناست که ریسک نوسان گیران بازار همانند سابق پایین نبوده و به شدت احتیاطی شده و بالا خواهد رفت، بطوریکه مثلا اگر فردا کیلویی ۱۰۰۰ تومان رقابت در سمت خرید صورت بگیرد؛ این رقابت از نگاه یک تحلیلگر با توجه به ساز و کار جدید در واقع نوعی حباب به حساب آمده و ضمانتی وجود ندارد که تقاضا مجددا این رقابت هیجانی را انجام داده و روی آن ریسک کند؛ و همین بار روانی عامل اصلی کاهش قیمت بازار خارج از بورس کالا و حوزه سفته‌بازان خواهد شد.
نکته دیگر اینکه در هر بار عرضه، با توجه به نرخ منطقی پایه، دامنه مشتریان واقعی زیاد خواهد شد، چراکه امید امکان خرید از بورس کالا برای آنها بالا خواهد رفت.
نکته دیگری را که میبایست درنظر گرفت، موضوع تحویل سلف یا ۳ ماهه محصولات معامله شده فولاد مبارکه در بورس کالاست؛ و همین موضوع به احتمال زیاد باعث روند فرسایشی و بلند مدت در پروسه کاهشی خواهد بود.
اما به هر صورت بنظر میرسد که بار روانی این موضوع در بین فعالان بازار به مرور زمان و با درک تدریجی تاثیر این مکانیزم کشف قیمت؛ اثر خود را بر هیجانات کاذب بازار خواهد گذاشت .
اگر دقت شود اختلاف قیمت بین میلگرد آجدار (حدود ۴۷۰ دلار/تن) و ورق کلاف گرم ( حدود ۵۰۰ دلار/تن) CIS حدود تنی ۳۰ الی ۴۰ دلار است که با درنظر گرفتن دلار نیمایی حدودا کیلویی ۳۰۰ الی ۴۰۰ تومان خواهد شد؛ علت اختلاف قیمت قابل توجه بین این دو محصول در بازار داخلی (حدود ۱۰۰۰ تومان/کیلو)، محدودیت و انحصار عرضه ورق کلاف گرم نازک در بازار داخلی و همچین وجود برخی سفته‌بازان در سمت تقاضای بورس کالا و پیش از این بوده است؛ چراکه مدتی است واردات این نوع کالا همانند میلگرد و اکثر محصولات فولادی تقریبا به صفر رسیده و بنظر میرسد دیر یا زود با اعمال کنترل بیشتر روی تقاضای بورس کالا و افزایش تدریجی عرضه و تولید داخلی، این مشکل هم به تدریج مرتفع خواهد شد.