بهترین جایگزین برای اقتصاد کشور در صورت نبود صنعت نفت، برای رفع کمبود های حاصل از درآمد نفتی، صنعت معدن است، زیرا بخش معدن، می‌تواند به عنوان جایگزین نفت، با درآمد و ارزآوری بسیار بالا به اقتصاد ایران کمک نماید. همچنین علاوه بر پایش نسبت معادن غیرفعال به فعال در هر استان، سامانه اکتشافات معدنی نیز در دسترس عموم قرار خواهد گرفت تا اطلاعات سریع، متقن و متوازن توزیع شود.
بخش معدن و صنایع معدنی در سال گذشته توانسته است ۹ میلیارد دلار صادرات داشته باشد و به همین دلیل، می‌تواند یک منبع قابل اتکاء برای جبران کمبودهای ناشی از کاهش فروش نفت در این زمینه باشد.
صادرات 9 میلیارد دلاری معدن و صنایع معدنی
اگر بخواهیم در حوزه معدن و صنایع معدنی پیشرفت داشته باشیم، باید به حوزه اکتشافات به صورت جدی نگاه کرده و در این حوزه فعال‌تر از گذشته عمل نمائیم و این درست نقطه‌ای است که سازمان زمین‌سازی و اکتشافات معدنی می‌تواند نقش منحصر‌به‌فردی را ایفا کند.
مقام معظم رهبری با نام‌گذاری سال «جهش تولید»، حرکت معناداری را در حوزه تولید کشور تعریف کرده‌اند و بر این اساس، وقتی صحبت از «جهش تولید» می‌شود، انتظار، حرکت فراتر از تداوم روندهای گذشته است و به همین دلیل، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیز باید با مدلی متفاوت به حوزه اکتشافات ورود پیدا کرده و در عرصه جهش معدن و صنایع معدنی وارد عمل شود.
اعداد و ارقام مرتبط با اکتشافات که در سال 98 برای اجرا در قالب برنامه سال جاری در نظر گرفته شده، به هیچ عنوان قابل قبول نیست؛ چراکه امسال، سال «جهش تولید» نام‌گذاری شده و به همین دلیل، سازمان زمین‌شناسی باید پای به پای سازمان‌های تخصصی بخش معدن و صادرکنندگان محصولات معدنی، در حوزه اکتشافات نقش‌آفرینی کند. «جهش تولید» در بخش معدن و صنایع معدنی، نیازمند اکتشافات گسترده است.
«جهش تولید»، «تعمیق و تقویت ساخت داخل»، «توسعه صادرات و کنترل واردات» و نیز «مدیریت و تنظیم بازار»، ازجمله این چهار محور اصلی اقدامات وزارت صمت هستند که در آن، صادرات نقش بسیار جدی دارد.
امروزه اولویت اصلی کشور صادرات و ارزآوری است و باید ارزهای صادراتی را در بخش‌های مختلف به عنوان مکمل درآمدهای نفتی در نظر بگیریم که در این بخش، حوزه صادرات معدن و صنایع معدنی می‌تواند نقش‌آفرینی جدی داشته باشد؛ به خصوص اینکه ریاست محترم جمهور هفته گذشته تاکید بسیاری بر فعال‌سازی معادن و توجه به معادن کوچک و متوسط داشتند و واگذاری مجوزهای معطل مانده در بخش معدن را به صورت جدی پیگیری می‌نمایند.
تدوین شاخص کارآمدی برای ارزیابی معادن کشور
علاوه بر پایش نسبت معادن غیرفعال به فعال در هر استان، سامانه اکتشافات معدنی نیز در دسترس عموم قرار خواهد گرفت تا اطلاعات سریع، متقن و متوازن توزیع شود.
برای تحرک بخش معدن، شاخص کارآمدی باید در تمامی بخش‌ها تعریف شده و بر این اساس، به معاونت معدنی وزارت صمت ابلاغ شده تا نسبت «معادن غیرفعال به معادن فعال» را استخراج کرده و استان‌ها را نسبت به عملکرد خود در این حوزه پاسخگو نماید.
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی می‌تواند با نهادهای عمومی غیردولتی همکاری لازم را به عمل آورد تا بخشی از امور مربوط به حوزه اکتشافات را به عهده بگیرند؛ ضمن اینکه این همکاری به عنوان یک دوره گذار می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و در ادامه آن، بخش‌های خصوصی و تعاونی نیز نقش‌آفرینی داشته باشند.
کمیته مشترک اکتشافات معدنی با محوریت سازمان زمین‌شناسی تشکیل می‌شود
مدرس خیابانی، به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ماموریت داد تا کمیته مشترک اکتشافات معدنی را با محوریت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و با حضور ایمیدرو و معاونت معدنی وزارت صنعت تشکیل دهد که این کمیته به صورت هفتگی تشکیل جلسه داده و موانع و مشکلات پیش‌روی حوزه اکتشافات را بررسی نماید.
۴۰ برنامه تحت هفت محور از سوی معاونت طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت تدارک دیده شده که با چهار راهبرد وزارت صمت، پیاده‌سازی خواهند شد؛ ضمن اینکه از این تعداد ۱۰ برنامه کمیت‌پذیر، انتخاب و به استان‌ها نیز ابلاغ شده است تا بتوان با مشارکت آن‌ها، برش‌های مشخصی را برای نقش‌آفرینی هر یک از استان‌های کشور طراحی نمود.
در این زمینه به سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ماموریت داد تا به دنبال بازمهندسی در این سازمان باشد؛ به نحوی که مناطق جغرافیایی، عرصه‌ها و کانی‌های معدنی را مد نظر قرار داده و با سازماندهی و برنامه‌ریزی، حوزه اکتشافات را پیش برد.
سامانه اکتشافات معدنی طراحی خواهد شد
این سامانه باید انتشار متوازن اطلاعات را در دستور کار خود قرار داده تا عدالت اطلاعاتی در حوزه معدن و صنایع معدنی برقرار شود.بخش معدن و صنایع معدنی می‌تواند همچون صنایع دفاعی کشور، روی پای خود بایستد و حرکت جهش‌گونه‌ای را برای پیشرفت تعریف نماید، این در شرایطی است که امروز صنایع غیرنظامی کشور نیز باید متناسب با صنایع دفاعی، به مرز استقلال صنعتی نزدیک شوند.
سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر ضرورت سرمایه‌گذاری ویژه در حوزه فراهم سازی تجهیزات معدنی تصریح کرد: بخش خصوصی می‌تواند وارد این عرصه شده و تجهیزات مورد نیاز بخش معدن و به خصوص حوزه اکتشافات را تولید و در صورت ضرورت و نبود مشابه ساخت داخلی، وارد نماید.
ضرورت ایجاد یک اداره کل برای حل و فصل مسائل مرتبط با منابع طبیعی در اکتشافات
امروز دنیا بر روی خط دانش حرکت می‌کند و بنابراین باید در کنار تجهیزاتی که در حوزه اکتشافات معدنی به کار گرفته می‌شود، ارتباط موثر و قوی با مراکز دانشگاهی، پژوهشی و تحقیقاتی نیز برقرار شود.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به مسائل زیست‌محیطی و منابع طبیعی در حوزه اکتشافات، به سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران ماموریت داد تا یک واحد سازمانی یا اداره کل را در این سازمان جهت حل و فصل مسائل مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست ایجاد نماید.