ابلاغ شیوه‌نامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد جهت اجرا، در واقع این شیوه نامه گامی در مسیر تنظیم و ساماندهی بازار فولاد می باشد که هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده منتظر اجرای آن هستند.
ایران در بین ۱۰ فولادساز جهان در بالاترین جایگاه قرار گرفت و در سال جاری دستیابی به ۳۰ میلیون تن فولاد پیش‌بینی شده است که بیش از ۵۰ درصد آن مصرف داخلی و بقیه باید در بازارهای هدف صادراتی عرضه گردد. شرایط نامتعادل در عرضه داخلی از دهه سوم فروردین امسال کلید خورده و در تابستان به حالت جهشی رسیده و رشد قیمت‌ها واکنش‌های مصرف‌کنندگان پایی ن‌دستی و نهایی را نیز به دنبال داشته است.
شرایط نامتوازن تولید و عرضه فولاد موجب شد که وزارت صنعت، معدن و تجارت از اتاق ایران درخواست تهیه گزارشی در ارتباط با زنجیره بازار آهن و فولاد را داشته باشد.
اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، تیرماه گزارشی را در این ارتباط با بهره‌گیری از انجمن‌های تخصصی فعال در زنجیره آهن و فولاد و توان کارشناسی کمیسیون‌های تخصصی و با محوریت کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران تهیه و منتشر کرد. براساس شیوه‌نامه جدید که اتاق ایران تدارک دید، دولت پذیرفت که قیمت بر مبنای رقابت در بورس کالا کشف و تعیین شود.
تولید کافی است، دلالان عامل نابسامانی
وزیر صنعت که هشتم مهرماه امسال از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد گرفته است، خیلی زود به این باور رسید که عامل افزایش قیمت در بازار آهن و فولاد، واسطه‌ها و دلالان میان تولیدکنندگان و بازارند که موجب نابسامانی شده‌اند. سیاست این وزارتخانه افزایش تولید و حذف دلالان از بازار فولاد است.
وزیر صنعت این را هم گفت: اکنون قیمت فولاد درب کارخانه تا کف بازار تفاوت زیادی دارد، دلالان و برخی واسطه‌های مالی بخشی از نقدینگی موجود را به بازار فولاد تزریق کرد اند و باعث نابسامانی در این بازار شده‌اند و وزارت صنعت تصمیم دارد با درایت و مدیریت بازار و نه دخالت در آن، تعادل را به این بازار برگرداند.
خرید و فروش فولاد در بورس، خارج از آن خلاف
نایب رییس دوم مجلس شورای اسلامی هم در تازه‌ترین واکنش نسبت به تحولات بازار آهن وفولاد گفت: این که هر کسی بخواهد فولاد را خارج از بورس معامله و وزارت صنعت را تخریب کند، کار خلافی است و باید این خرید و فروش به‌وسیله بورس انجام شود و اعتماد به مجلس این است که قیمت فولاد باید به کمتر از ۱۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در آینده برسد.
"علی نیکزاد" تصریح‌کرد: قیمت عرضه شده فولاد در کشور اکنون بیشتر از قیمت جهانی آن است و با اقدام‌ها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قیمت هر کیلوگرم فولاد از ۱۷ هزار تومان به ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش خواهد یافت.
عرضه همه محصولات در بورس
اکنون با ابلاغ شیوه‌نامه جدید ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد، فعالان بخش خصوصی معتقدند: تأکید این دستورالعمل در عرضه همه محصولات بالادستی و پایین‌دستی زنجیره به‌وسیله بورس کالا و کشف قیمت واقعی بر اساس عرضه و تقاضای بازار، گامی مهم برای قطع رانت و ایجاد توازن در زنجیره آهن و فولاد است.
فعالان بازار آهن و فولاد ضمن تأکید بر لزوم بهره‌مندی از ظرفیت‌های بورس کالا، این تشکیلات را سرمنشأ اصلاحات مؤثر در زنجیره آهن و فولاد و ایجاد توازن در صنایع بالادست و پایین‌دست می‌دانند و در واقع این دستورالعمل تأکید ویژه‌ای بر استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا در عرضه همه محصولات زنجیره دارد که جدیت در این اقدام منجر به کاهش دخالت‌های دستوری در قیمت‌گذاری و ایجاد فضا برای تخصیص بهینه منابع خواهد شد.
ایجاد توازن با عرضه همه محصولات فولادی در بورس
رییس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران هم براین اعتقاد است: چنانچه همه محصولات فولادی در بورس کالا عرضه شود، هم قیمت فولاد متوازن می‌شود و هم صنایع پایین‌دستی فولاد این محصول را با قیمت متعادل‌تری خریداری می‌کنند و مصرف‌کننده نهایی هم سود خواهد برد.
وی گفت: چنانچه تا قبل از این، قیمت ارزان‌تری برای تامین مواد اولیه توسط فولادی‌ها پرداخت یا گرانفروشی انجام می‌شد، رانتی برای دلالان یا بین بخش‌ها ایجاد می‌شد و به‌طور نمونه یک بخش فولاد، بیشتر از این رانت‌ها استفاده می‌کرد و بخشی دیگر متضرر می‌شد که شیوه‌نامه جدید این رویه را متوازن خواهد ساخت.
رفع التهاب بازار با رایزنی وزارت صنعت با تشکل‌ها
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران معتقد است: امروز بیش از هر زمان وزارت صنعت، معدن و تجارت برای هرگونه تصمیم‌گیری در این بخش نیازمند رایزنی با تشکل های ذی‌ربط و خبرگان است، زیرا تعامل و همپوشانی در این حوزه سبب بیرون سازی التهاب و برقراری توازن می‌شود.
"بهرام سبحانی" اضافه‌کرد: تولید کنندگان محصولات میانی باید متناسب با خرید در بورس کالا نسبت به عرضه اقدام کنند و این امر باید به شکل جدی به مورد اجرا گذاشته شود و نظارت بر عملکرد هم انجام گیرد. میزان تولید شمش فولادی پارسال بیش از ۲۷ میلیون تن ثبت شد و برپایه برنامه پیش‌بینی شده برای امسال تولید ۳۰ میلیون تن شمش محقق شود که مصرف داخلی حدود ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن برآورد می‌شود.
ساماندهی بازار فولاد نیازمند کنترل و نظارت
رییس هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران هم چندی پیش گفت: عرضه ناکافی شمش فولادی در بورس کالا موجب تشدید تقاضا و رشد قیمت‌ها خواهد شد، به‌گونه‌ای که تیرماه امسال نرخ‌ها تا سقف ۴۲ درصد بیش از قیمت جهانی شد.
«سید احمد رضوی نیک» توضیح‌داد: برخلاف مصوبه‌های ستاد تنظیم بازار، عرضه اولیه شمش فولادی (بیلت و بلوم و اسلب) به واحدهای پایین دستی در بورس کالا کاهش چشمگیری داشته و این مهم نیازمند کنترل و نظارت دستگاه‌های ذی‌ربط است.
وی اضافه‌کرد: براساس آمارهای قابل دسترسی که در سایت بورس کالا ثبت شده، میزان عرضه شمش فولاد در پنج ماهه امسال یک میلیون و ۱۶۲ هزار و ۹۲۹ تن بود، در حالی که برپایه اعلام انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در چهار ماه نخست امسال حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تن شمش فولاد تولید شده و در عین حال باید ماهانه حدود یک میلیون تن در بورس کالا عرضه شود.
قیمت‌های پایه محصولات فولادی
الف) قیمت‌های پایه:
· قیمت پایه شمش: ۸۰ درصد قیمت منطقه CIS با تسعیر نرخ نیما
· قیمت پایه اسلب: ۸۰ درصد قیمت منطقه CIS با تسعیر نرخ نیما
· قیمت پایه میلگرد: ۸۰ درصد قیمت منطقه CIS با تسعیر نرخ نیما
· قیمت پایه تیرآهن I وتیرآهن H: به ترتیب معادل ۴ درصد و ۷ درصد بالاتر از قیمت پایه میلگرد
· قیمت پایه ورق گرم: ۸۰ درصد قیمت منطقه CIS با تسعیر نرخ نیما
· قیمت پایه ورق سرد: ۸۰ درصد قیمت منطقه CIS با تسعیرنرخ نیما
ب) در صورت عدم معامله ۵۰ درصد محصولات عرضه شده در سه عرضه متوالی، قیمت‌های پایه در عرضه‌های بعدی ۵ درصد کاهش می‌یابد.
ج) در مواردی که قیمت پایه آن در دستورالعمل ذکر نشده است پیشنهادات توسط وزارت صمت مورد بررسی قرار گرفته و اتخاذ تصمیم خواهد شد.